Czwartek mediacyjny – rozmowa z Magdą Jańczuk, Co-CEO MiKK*

[opracowała Ewa Tacke, ewa.tacke@smr.org.pl]

Informacja ogólna o MiKK

MiKK jest organizacją „non-profit” zapewniającą wielojęzyczne i bezpłatne wsparcie rodzicom w przypadkach transgranicznych konfliktów dotyczących kontaktów, opieki i relokacji, a także w przypadkach międzynarodowego uprowadzenia dziecka przez jednego z rodziców. MiKK oferuje także dwujęzyczne i dwukulturowe co-mediacje dla rodziców na całym świecie, zgodnie ze swoim modelem „4B” (bi-lingual, bi-cultural, bi-professional, bi-gender). W ramach tego modelu „współmediacji” mediatorzy MiKK posługują się wspólnym językiem rodziców oraz ich językami ojczystymi, podzielają lub rozumieją pochodzenie kulturowe rodziców i mają odpowiednio wykształcenie prawnicze i psychospołeczne. Mediacje te odbywają się przed lub już po rozpoczętym postępowaniu sądowym w ramach procedur Konwencji Haskiej.

Mediatorzy zrzeszeni w MiKK (200 mediatorów, posługujących się łącznie 30 językami i reprezentujących 35 krajów) są wyszkoleni w specyfice transgranicznej mediacji rodzinnej (CBFM) i pracują w oparciu o model  „4B”. MiKK współdziała także z międzynarodową siecią wielojęzycznych prawników rodzinnych, kuratorów procesowych i psychoterapeutów/psychologów dziecięcych, którzy posiadają doświadczenie w dziedzinie transgranicznych konfliktów rodzinnych. MiKK współpracuje z sądami, organami  rządowymi i organizacjami społecznymi w Niemczech, UE i na arenie międzynarodowej promując transgraniczną mediację rodzinną. Organizuje także regularnie szkolenia i treningi dla mediatorów i prawników w celu zapewnienia wysokiej jakości pomocy w konfliktach międzykulturowych, tak aby udzielana rodzicom pomoc w złożonych sporach transgranicznych była skuteczna i w najlepszym interesie dzieci i ich rodziców. 

Jeśli chcesz brać udział w Czwartkach Mediacyjnych – zapraszamy!
Zapisy na tej stronie.

Wypiski ze spotkania

Często po rozpadzie małżeństwa międzynarodowego jeden z rodziców powraca do swojego kraju, zabierając ze sobą dziecko bez zgody drugiego rodzica, nie będąc świadomą(ym), że jest to uprowadzenie. W przyspieszonym postępowaniu sądowym w ramach Konwencji Haskiej dot. cywilnoprawnych aspektów międzynarodowego uprowadzenia dziecka, przedmiotem postępowania jest wyłącznie kwestia ewentualnego powrotu dziecka. Uprowadzone dzieci są rozdarte nie tylko pomiędzy zwaśnionymi rodzicami, ale również między krajami i kulturami. Mediacja transgraniczna, która towarzyszy postepowaniu, w przeciwieństwie do orzeczenia o niezwłocznym powrocie dziecka, umożliwia rodzicom rozważenie i ustalenie ważnych długoterminowych kwestii dotyczących dziecka, takich jak miejsce pobytu, warunków ewentualnego powrotu, alimentów oraz kontaktów.

W mediacjach MiKK dot. transgranicznych konfliktów rodzinnych z uprowadzeniem dziecka za granicę, pełnomocnicy stron nie biorą bezpośrednio udziału w posiedzeniach mediacyjnych. Są oni jednak w większości przypadków zaangażowani w sam proces sądowy w ramach Konwencji Haskiej, ponadto sprawdzają przygotowane porozumienie mediacyjne pod względem prawnym.

W sytuacji mediacji dot. transgranicznych konfliktów rodzinnych z uprowadzeniem dziecka (Konwencja Haska), która nie zakończy się ugodą, rodzice powracają na salę rozpraw. Mimo braku ugody odczuwalne jest skupienie na dziecki, załagodzenie dynamiki konfliktu oraz ogólna poprawa komunikacji między rodzicami. 

W mediacjach transgranicznych elementarną rolę odgrywa zaufanie między jednym a drugim krajem pod względem systemu prawnego i wymiaru sprawiedliwości. Cała procedura w ramach Konwencji Haskiej opiera się na tym zaufaniu.

Przemoc domowa jest częstym powodem uprowadzeń dzieci z miejsca stałego pobytu. Niestety środki prawne, instytucje wspomagające i służące ochronie w miejscu zamieszkania są bardzo rzadko wykorzystywane. Rodzice zbyt często, zbyt szybko i bez rozpoznania możliwości decydują się na wywiezienie zagranicę dziecka bez zgody drugiego rodzica, co rezultuje postępowaniem w ramach Konwencji Haskiej. 

Instytucja Jugendamtu, czyli urząd do spraw dzieci i młodzieży – w polskich mediach ostro krytykowany – wykonuje liczne zadania z zakresu opieki nad dziećmi i młodzieżą, ale także wspiera rodziców będących w trudnej sytuacji. Dotyczy to także kobiet z zagranicy, które nie znają języka, nie pracowały nigdy w Niemczech i które po rozstaniu zostają często bez grosza, same z dziećmi. W takich przypadkach Jugendamt także udziela pomocy. Ponadto promuje pokojowe porozumienie w sytuacjach konfliktowych. 

Mediacje MiKK dot. transgranicznych konfliktów rodzinnych z uprowadzeniem dziecka, które rozpatrywane są w ramach Konwencji Haskiej, odbywają się w ramach 6-tygodniowego postępowania sądowego. Konkretnie oznacza to, że mediacja odbywa się między pierwszą a drugą rozprawą i trwa nie dłużej niż 2-3 dni. To oznacza dla ko-mediatorów pracę pod presją czasu i wyklucza czasami włączenie głosu dziecka lub zaciągnięcie opinii ekspertów, np. psychologów.

Generalnie mediacje w kwestii uprowadzenia rodzicielskiego mogą odbyć się na każdym etapie – po uprowadzeniu i przed złożeniem wniosku do sądu, po rozpoczęciu rozprawy, a także na etapie egzekucji wyroku.

Statystyka MiKK

Częściowe/całkowite ugody mediacyjne zostały zawierane średnio w 77% przypadków (2015-2021).

*MiKK e.V. International Mediation Centre for Family Conflict and Child Abduction