Mediacja rodzinna jest wykorzystywana w konfliktach małżeńskich i rodzicielskich (spory między rodzicami a dziećmi), oraz konfliktach mających miejsce w sytuacji rozstania się małżonków, rozwodu i separacji. Specyfiką tego typu konfliktów jest to, iż uczestnicy pozostają ze sobą w bliskiej, osobistej i często trwałej relacji, stąd tym istotniejsza jest potrzeba stosowania w nich metod pozwalających na pokojowe rozwiązanie sporu, promujących wzajemny szacunek i zrozumienie, a minimalizujących negatywne emocje, stres i napięcia. Taką możliwość oferuje właśnie mediacja rodzinna.
Mediacja rodzinna jest jedną z metod wspierania rodziny, co jednocześnie nie wyklucza korzystania z pomocy innych ekspertów: psychoterapeutów, prawników, psychologów rozwojowych, a wręcz przeciwnie, daje szansę wzbogacenia wiedzy i umiejętności stron poprzez spojrzenie z perspektywy różnych profesji i filozofii myślenia o rodzinie i konflikcie.
Mediator, wspierając strony poprzez stworzenie warunków efektywnego rozwiązywania problemu, dba by przyjęte rozwiązania były realistyczne, a więc mające szansę przetrwania próby czasu, przy jednoczesnej dbałości o potrzeby dzieci i rodziców.
Mediacja pozwala zwaśnionym stronom na wypracowanie porozumień odpowiednich dla danej sytuacji, konkretnych rodzin, ich preferencji i potrzeb. Możliwe są wówczas porozumienia niestandardowe, elastyczne i mogące zmieniać się w czasie – tak jak zmienne w czasie mogą być potrzeby członków rodziny (na przykład wraz z dorastaniem dzieci i zmianą relacji rodzicielskich).
Również sama procedura jest dostosowana do indywidualnych potrzeb uczestników. To od nich samych zależy ile czasu poświęci się poszczególnym kwestiom i jakie będzie podejście do nich.
Mediacja rozwodowa pozwala na kontynuowanie relacji pomiędzy rozstającą się parą w oparciu o więzi i role rodzicielskie, a nie, jak w trakcie trwania związku, małżeńskie. Stwarza możliwość uniknięcia stresu, napięcia i pogorszenia relacji związanego z koniecznością walki na sali sądowej.
Uczestnicy mediacji, mając poczucie autorstwa przyjętych rozwiązań, większą kontrolę nad swoim losem poczucie odpowiedzialności za przyjęte rozwiązania jak również gotowość do do ich przestrzegania. Zwiększa to przede wszystkim trwałość zawartych porozumień, lecz również przyczynia się do wzrostu satysfakcji uczestników mediacji z samodzielnie wypracowanych pomysłów.
Włączanie mediacji do repertuaru działania sądów i ośrodków pomocy społecznej umożliwia zaoferowanie rodzinom i osobom indywidualnym szerokiego wachlarza środków radzenia sobie z konfliktami, dając szansę wyboru metody najlepszej na danym etapie zaawansowania sporu lub wobec określonych kwestii spornych.